BỘ SƯU TẬP SÚNG THẦN CÔNG HÀ LAN TẠI BẢO TÀNG CỔ VẬT CUNG ĐÌNH HUẾ

Bên cạnh sưu tập súng thần công thời Nguyễn (1802-1945), Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế hiện đang lưu giữ bộ sưu tập súng thần công được sản xuất tại Hà Lan từ thế kỷ 17, với mục đích thương mại hoặc quà tặng giữa Công ty Đông Ấn - Hà Lan với chính quyền chúa Trịnh ở Đàng Ngoài, trong đó có 03 khẩu hiện đang được trưng bày tại sân Bảo tàng. Sự hiện diện của những khẩu súng này góp phần làm phong phú thêm sưu tập súng thần công của Bảo tàng CVCĐ Huế và là một minh chứng sống động cho một thời kỳ đầy biến động của lịch sử Việt Nam.

Súng do ông Kyianus Wegewaert đúc tại Kampen (Hà Lan) năm 1640. Đây là món quà do Toàn quyền Paulus Tradenius ở Đài Loan thay mặt công ty Đông Ấn - Hà lan (V.O.C) gửi tặng chúa Trịnh Tráng (1623-1675) vào tháng Giêng năm 1642 để sử dụng trong cuộc chiến chống chúa Nguyễn ở Đàng Trong, vì thế hoa văn trên súng có hoa văn Việt Nam và hoa văn Hà Lan.

Súng thần công do ông Gerad Koster The Younger (là người xuất thân trong gia đình nổi tiếng đúc chuông và súng thần công) đúc tại Amsterdam (Hà Lan) vào năm 1661 để đặt trên thương thuyền của công ty Đông Ấn - Hà Lan. Trên thân súng có đúc hình chiếc thuyền buồn, một biểu tượng rất hiếm của công ty Đông Ấn - Hà Lan (phần lớn ký hiệu V.O.C),  sau này vì lỗi thời, súng được bán cho chúa Trịnh. Trước đây khẩu súng được đặt trong sân tòa Khâm sứ Pháp tại Huế, sau này đưa về Hội Đô Thành Hiếu Cổ.

Theo nhà nghiên cứu Philip Trương, đây là 1 trong 6 khẩu súng được chúa Trịnh Tạc (1606-1686) đặt hàng Công ty Đông Ấn - Hà Lan (V.O.C) sản xuất thông qua thương điếm Hà Lan tại Kẻ Chợ (Đàng Ngoài). Súng được đúc vào năm 1677-1678. Tháng 5/1678 thuyền Experiment và Croonogel cập bến Đàng Ngoài để bàn giao số súng trên cho chúa Trịnh. Tuy nhiên, việc đúc 6 khẩu súng thua lỗ nên V.O.C quyết định dừng việc hợp tác đúc súng với các chúa Trịnh ở Đàng Ngoài. Là súng đặt hàng nên trang trí trên thân súng mang đặc trưng của văn hoá của thời Lê - Trịnh (hoa cúc, hoa thị, hoa sen hay hồi văn hoa mai liên hoàn).

https://sketchfab.com/3d-models/canon-8-193686a107fb434687364b61872bf141